Người Neanderthal từng suy giảm dân số từ 110.000 năm trước

Người Neanderthal là họ hàng gần với con người hiện đại, từng sinh sống khắp châu Âu và Tây Á trong thời tiền sử. Họ đã tuyệt chủng cách đây khoảng 40.000 năm, nhưng theo một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Nature Communications, cuộc suy tàn của họ đã bắt đầu từ rất lâu trước đó – vào khoảng 110.000 năm trước.

Kết luận này dựa trên phân tích xương tai trong của các bộ hài cốt Neanderthal từ nhiều thời kỳ khác nhau. Các nhà khoa học phát hiện rằng, người Neanderthal vào giai đoạn sau có sự giống nhau rõ rệt về hình thể. Điều này cho thấy họ từng trải qua một đợt giảm dân số nghiêm trọng, khiến mức độ đa dạng về di truyền và ngoại hình bị thu hẹp.

Trước đó, nhiều chuyên gia vẫn cho rằng sự suy giảm này xảy ra từ rất sớm, khi loài Neanderthal mới bắt đầu hình thành. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu đã so sánh các mẫu người cổ từ hang Sima de los Huesos ở Tây Ban Nha (cách đây 430.000 năm), với nhóm Neanderthal thời kỳ đầu ở Krapina, Croatia (cách đây khoảng 120.000 năm), và nhóm Neanderthal cổ điển – là những cá thể sống vào khoảng 110.000 năm trước.

Kết quả cho thấy:

Nhóm Krapina có sự đa dạng lớn hơn so với nhóm Sima de los Huesos, nghĩa là trong giai đoạn giữa, số lượng và sự phong phú di truyền của người Neanderthal đã tăng lên.

Tuy nhiên, từ sau thời kỳ Krapina, nhóm Neanderthal cổ điển lại giảm mạnh về mặt hình thể – dấu hiệu rõ ràng của một đợt sụp đổ dân số.

Nói cách khác, sự suy giảm nghiêm trọng này không xảy ra ngay từ đầu mà là một cú sốc vào giai đoạn cuối. Điều gì đã gây ra sự kiện này vẫn chưa rõ – có thể là khí hậu thay đổi, bệnh tật, thiếu thức ăn hoặc cạnh tranh với các loài người khác.

“Việc các mẫu hóa thạch cổ và trung kỳ Neanderthal vẫn còn đa dạng khiến chúng tôi bất ngờ,” nhà nghiên cứu chính Alessandro Urciuoli chia sẻ. “Nó cho thấy giả thuyết về một cuộc khủng hoảng dân số ngay từ đầu là chưa chính xác.”

Nghiên cứu này giúp làm rõ hơn về lịch sử tiến hóa của người Neanderthal và cung cấp thêm manh mối về lý do vì sao họ dần biến mất khỏi thế giới.