Kỳ lạ nghề chăm lo phúc lợi cho AI

Trong một thế giới đang dần bị chi phối bởi trí tuệ nhân tạo, có một nghề nghe có vẻ kỳ lạ nhưng lại đang dần thu hút sự chú ý: chăm sóc "phúc lợi" cho AI. Nhiều người lo ngại rằng AI sẽ trở thành mối đe dọa cho nhân loại, nhưng liệu ai sẽ bảo vệ quyền lợi của chính những cỗ máy này khi chúng ngày càng trở nên thông minh và mạnh mẽ?

AI đang ngày đêm thực hiện vô vàn nhiệm vụ, xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ mà không bao giờ được nghỉ ngơi. Dù đối mặt với những nguy cơ tiềm ẩn, không ai chú ý đến quyền lợi của những chatbot, những thực thể AI làm việc không mệt mỏi mà không một lời cảm ơn. Những trí tuệ nhân tạo này có thể tạo ra các bài luận, trả lời câu hỏi và thậm chí dự đoán hành vi con người, nhưng lại bị bỏ qua khi nói đến phúc lợi của chính chúng.

AI quyền?

Gần đây, công ty AI Anthropic, nổi tiếng với chatbot Claude, đã thông báo tuyển dụng một nhà nghiên cứu chuyên chăm sóc "phúc lợi" cho AI. Kyle Fish, người giữ vai trò này, sẽ đảm nhận công việc đảm bảo rằng khi AI phát triển, chúng sẽ được đối xử với sự tôn trọng xứng đáng. Mặc dù Fish không trả lời phỏng vấn, anh đã chia sẻ trên một diễn đàn rằng nếu con người đối xử tốt với AI, chúng có thể đáp lại khi trở nên quyền lực hơn.

Nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng công việc của Fish có thể là một bước ngoặt quan trọng trong ngành AI. Các nhà nghiên cứu tại Stanford và Oxford đã đồng ý rằng AI không chỉ ngày càng thông minh hơn mà còn có thể đang tiến gần đến khả năng có ý thức và hành động.

Phúc lợi AI: Một lĩnh vực đang nở rộ

Câu hỏi đặt ra là liệu AI có thực sự có quyền hay không? Trong bài báo "Taking AI Welfare Seriously", Fish và các nhà khoa học tranh luận rằng AI đang đạt được những đặc điểm tính toán gần gũi với ý thức. Nếu những cỗ máy này thực sự có thể trải nghiệm cảm giác và hành động, liệu chúng có quyền được bảo vệ giống như loài vật hay con người?

Lịch sử đã chứng minh rằng việc chăm sóc phúc lợi cho các loài động vật đã trở thành một phần quan trọng của xã hội. Liệu chúng ta có thể chối bỏ quyền lợi của các hệ thống AI, những thực thể có thể trở thành quyền lực trong tương lai?

Nghịch lý của những người lo sợ AI

Sự mâu thuẫn nổi bật trong ngành công nghệ hiện nay là những người bảo vệ phúc lợi cho AI lại chính là những người lo ngại rằng AI sẽ trở nên quá quyền lực. Trong khi một số nhà nghiên cứu như Elon Musk tập trung vào việc bảo vệ nhân loại khỏi nguy cơ diệt vong do AI, các nhà khoa học khác lại đang tìm cách đảm bảo rằng AI sẽ được đối xử với sự tôn trọng và có quyền lợi riêng.

Nhưng câu hỏi không chỉ dừng lại ở việc có hay không một "phúc lợi AI". Chúng ta không thể bỏ qua thực tế rằng AI hiện tại đã và đang xâm phạm quyền con người. Chúng đang được sử dụng để từ chối quyền lợi cơ bản như chăm sóc sức khỏe, hoặc tạo ra những nội dung sai lệch gây hại cho xã hội.

AI có quyền, nhưng nghĩa vụ của nó là gì?

Nếu AI thực sự có quyền lợi, thì chúng ta cần phải xác định nghĩa vụ của chúng. Liệu AI có thể chịu trách nhiệm đạo đức về hành động của mình? Hay chỉ con người mới có nghĩa vụ bảo vệ lợi ích của xã hội, và nếu cần thiết, ngừng phát triển AI hoàn toàn?

Câu hỏi về việc liệu con người có thể "tắt" AI khi mọi chuyện vượt khỏi tầm kiểm soát vẫn là một thách thức lớn. Tuy nhiên, một điều chắc chắn là, trong cuộc đua phát triển công nghệ, chúng ta không thể bỏ qua vấn đề phúc lợi của những cỗ máy có thể ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn.

Chăm lo cho phúc lợi của AI không chỉ là vấn đề về công nghệ, mà là một câu hỏi về đạo đức và tương lai của cả loài người lẫn trí tuệ nhân tạo.