Đừng chạm vào xác tàu đắm

Phát hiện xác tàu đắm: Việc đầu tiên là… đừng làm gì cả

Mặc dù khả năng bạn bắt gặp một xác tàu là rất thấp, nhưng điều đó không có nghĩa là không thể xảy ra. Gần đây, một ngư dân tại Wisconsin đã phát hiện một chiếc tàu kéo hơn 100 năm tuổi, còn trước đó, một cậu bé 8 tuổi ở Ontario đã dùng máy dò kim loại để tìm thấy xác một con tàu từ thế kỷ 19 dưới lòng hồ Huron. Theo Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA), có thể có tới 10.000 xác tàu nằm rải rác trong vùng biển Bắc Mỹ.

Tuyệt đối không được lấy đồ

Khi phát hiện xác tàu, bản năng có thể khiến bạn muốn lấy một món đồ nào đó mang về làm kỷ niệm. Tuy nhiên, hành động này là trái pháp luật. Theo Đạo luật Tàu đắm bị bỏ rơi năm 1987 tại Mỹ, tất cả các xác tàu đều thuộc sở hữu của bang nơi chúng được tìm thấy, trừ một số trường hợp đặc biệt như tàu quân sự (thuộc quân đội), tàu trên đất liên bang (thuộc chính phủ liên bang), hoặc tàu trong khu vực của người bản địa (thuộc bộ lạc).

Ngoài ra, việc làm hỏng hoặc di dời bất kỳ phần nào của xác tàu có thể khiến bạn bị phạt tiền, thậm chí ngồi tù. Phát hiện xác tàu không đồng nghĩa với việc bạn có quyền sở hữu hay khai thác nó.

Nguy hiểm luôn rình rập

Không chỉ là vấn đề pháp lý, xác tàu đắm còn tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ. Những con tàu chạy bằng nhiên liệu hóa thạch thường mang theo hàng trăm lít dầu, và chỉ một tác động nhỏ cũng có thể gây rò rỉ. Ngoài ra, bản thân vật liệu mục nát từ xác tàu có thể phát tán chất độc ra môi trường nước.

Chưa kể, có những xác tàu từng vận chuyển vật liệu nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn hoặc làm hỏng thiết bị lặn. Trong trường hợp là tàu quân sự, bạn có thể vô tình đụng phải đạn dược hoặc chất nổ chưa phát nổ. Tốt nhất, nên để các chuyên gia có đầy đủ kiến thức và thiết bị chuyên dụng tiếp cận.

Xác tàu cũng là nơi an nghỉ cuối cùng

Nhiều xác tàu là nơi chôn vùi vĩnh viễn của những thủy thủ xấu số. Trong đa số nền văn hóa, bao gồm cả Mỹ, việc xâm phạm nơi yên nghỉ của người đã khuất là điều cấm kỵ và thiếu tôn trọng. Vì vậy, xác tàu cần được đối xử như nghĩa trang dưới đáy biển – nơi cần được bảo tồn và gìn giữ.

Vậy nên làm gì?

Nếu bạn cho rằng mình vừa phát hiện một xác tàu chưa được ghi nhận, hãy ghi lại vị trí GPS, chụp ảnh nếu có thể và thông báo đến cơ quan chức năng tại bang nơi bạn tìm thấy xác tàu. Cụ thể là văn phòng Bảo tồn Di sản Lịch sử của bang (State Historic Preservation Office).

Trang web của Cục Công viên Quốc gia Mỹ (National Park Service) có danh sách đầy đủ các văn phòng này, kèm theo thông tin liên lạc và đôi khi cả biểu mẫu để bạn báo cáo trực tuyến.

Sau khi tiếp nhận thông tin, cơ quan chức năng sẽ phối hợp với các nhà khảo cổ học, trường đại học và đơn vị liên quan để xác minh, nghiên cứu lịch sử và lên kế hoạch bảo tồn xác tàu.

Tóm lại: Đừng bao giờ động vào, lấy đồ hay cố di dời bất kỳ phần nào của xác tàu đắm mà bạn phát hiện. Hành động đúng đắn nhất là thông báo cho cơ quan bảo tồn địa phương để họ xử lý theo đúng quy trình – vừa hợp pháp, an toàn, lại thể hiện sự tôn trọng với lịch sử và con người.