Chỉ 5 người từng thấy màu sắc ‘không thể có thật’

Mắt người có thể phân biệt gần 10 triệu màu, nhưng vẫn tồn tại những màu sắc vượt ra ngoài khả năng nhận biết tự nhiên. Một nhóm nghiên cứu vừa công bố thành công đầu tiên trong việc giúp con người nhìn thấy một màu sắc chưa từng xuất hiện trong bất kỳ bảng màu nào – họ gọi nó là olo.

Đây là một màu xanh lam pha xanh lục có độ bão hòa đến mức “không thể có thật” – thứ mà bộ não con người chưa từng xử lý trước đây. Để làm được điều này, nhóm khoa học từ Đại học California, Berkeley và Đại học Washington đã sử dụng một kỹ thuật tiên tiến có tên là Oz – lấy cảm hứng từ Thành Ngọc Bích trong truyện Phù thủy xứ Oz.

Cách tạo ra màu sắc không tưởng

Theo Giáo sư Ren Ng, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, mắt người hoạt động nhờ ba loại tế bào nón trong võng mạc:

• Nón S phản ứng với ánh sáng xanh lam
• Nón M phản ứng với ánh sáng xanh lục
• Nón L phản ứng với ánh sáng đỏ

Thông thường, ánh sáng từ môi trường tự nhiên luôn kích hoạt nhiều loại tế bào cùng lúc, khiến ta không bao giờ có thể "nhìn thấy riêng rẽ" một tín hiệu thuần từ chỉ một loại nón. Nhưng bằng cách chiếu laser trực tiếp và chính xác chỉ vào tế bào M, đồng thời tránh hoàn toàn S và L, nhóm nghiên cứu đã phá vỡ giới hạn đó.

Một trải nghiệm có một không hai

Trong phòng tối tuyệt đối, với sự hỗ trợ của gương, thiết bị điều biến và cảm biến ánh sáng, 5 người tham gia – gồm cả các nhà khoa học – đã tận mắt thấy được màu olo. Đây là một trạng thái thị giác không thể hiển thị bằng bất kỳ màn hình hay in ấn nào, kể cả những công nghệ màu hiện đại nhất.

Màu sắc này gần giống màu xanh mòng két (teal), nhưng nếu bạn tưởng tượng tiếp tục tăng độ bão hòa của teal vượt ngoài mọi giới hạn mà máy tính có thể tái hiện – đó chính là olo. Chỉ có ánh sáng laser cực kỳ tinh vi mới giúp mắt người cảm nhận được màu này.

Ý nghĩa của phát hiện

Dù hiện tại kỹ thuật Oz chưa thân thiện và chỉ có thể tạo ra trải nghiệm thị giác tạm thời, nhưng tiềm năng của nó rất lớn. Trong tương lai gần, công nghệ này có thể giúp người mù màu trải nghiệm màu sắc mà họ chưa từng nhìn thấy – như màu đỏ hoặc xanh lục. Tuy nhiên, theo Giáo sư Ng, “hiệu ứng của Oz chỉ tồn tại trong khoảnh khắc, không kéo dài vĩnh viễn”.

Phát hiện về màu olo không chỉ làm thay đổi cách ta hiểu về giới hạn cảm nhận của thị giác con người, mà còn mở ra những viễn cảnh mới cho nghệ thuật, công nghệ hiển thị, và y học thị giác.