Bão số 5 uy hiếp miền Trung, sức gió có thể ngang bão YAGI

Bão số 5 được các cơ quan khí tượng trong và ngoài nước đồng loạt cảnh báo là cơn bão có sức mạnh đặc biệt nguy hiểm. Chỉ trong vòng chưa đầy 24 giờ, bão đã tăng cấp liên tục, từ cấp 8 lên cấp 10-11, giật cấp 12-13, và chưa có dấu hiệu suy giảm. Tốc độ di chuyển nhanh, cộng với diễn biến bất thường về cường độ, khiến công tác ứng phó trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, bão số 5 có thể đạt sức gió cực đại ở cấp 12-13, giật cấp 15-16, thậm chí một số mô hình dự báo quốc tế cho rằng bão có thể mạnh tới cấp 14, giật cấp 17. Với cường độ này, bão số 5 được so sánh ngang ngửa bão YAGI – một trong những cơn bão gây ám ảnh trong khu vực – và tương đương, thậm chí vượt qua bão Doksuri từng tàn phá miền Trung năm 2017.

Điểm đặc biệt nguy hiểm của cơn bão này là hình thành trực tiếp trên Biển Đông, khiến thời gian chuẩn bị của các địa phương ven biển ngắn hơn bình thường. Từ sáng 23/8 đến chiều cùng ngày, bão tăng hơn hai cấp, cho thấy quá trình phát triển cực kỳ nhanh. Khi di chuyển, bão đi theo hướng tây tây bắc với tốc độ 20-25 km/h, đến tối 24/8 sẽ tiến gần đảo Hải Nam (Trung Quốc) với cường độ cực mạnh.

Dự báo trong ngày 25/8, bão sẽ áp sát và đổ bộ vào đất liền, trọng tâm là khu vực Nghệ An và Hà Tĩnh, sau đó lan ra các tỉnh từ Thanh Hóa đến Bắc Quảng Trị. Nguy hiểm ở chỗ, dù đã tiến vào sâu đất liền, bão vẫn duy trì sức gió cấp 11, giật cấp 13, trước khi suy yếu dần khi sang Thượng Lào.

Từ đêm 24/8, các tỉnh miền Trung từ Thanh Hóa đến Quảng Trị sẽ bắt đầu chịu ảnh hưởng trực tiếp. Gió tăng dần lên cấp 7-9, khu vực gần tâm bão đạt cấp 10-12, giật cấp 14-15. Ngay cả các tỉnh phía Bắc như Quảng Ninh, Ninh Bình cũng có thể xuất hiện gió mạnh cấp 6-7, giật cấp 8. Trên biển, từ Thanh Hóa đến Huế, sóng cao 7-9 m, biển động dữ dội; Bắc Vịnh Bắc Bộ cũng có gió mạnh cấp 7-8, giật cấp 10, sóng cao 2-4 m.

Ngoài sức gió khủng khiếp, bão số 5 còn mang theo lượng mưa cực lớn. Các chuyên gia dự báo, từ 24 đến 26/8, mưa to đến rất to sẽ xuất hiện ở Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình và Quảng Trị. Lượng mưa phổ biến 200-400 mm, một số điểm vượt 700 mm. Vùng đồng bằng Bắc Bộ và Nam Phú Thọ cũng chịu ảnh hưởng với mưa 100-150 mm, cục bộ 250 mm. Khối lượng nước khổng lồ này có thể gây ngập úng nhanh tại các vùng trũng thấp và tiềm ẩn nguy cơ lũ quét, sạt lở đất ở khu vực miền núi.

Cùng với mưa lớn và gió mạnh, hiện tượng nước dâng do bão cũng được cảnh báo ở mức cao. Dọc ven biển từ Ninh Bình đến Quảng Trị, mực nước có thể tăng 0,5-1,5 m. Tại Sầm Sơn (Thanh Hóa) dự báo mực nước 3,3-3,8 m; Hòn Ngư (Nghệ An) 3,5-4 m; Vũng Áng (Hà Tĩnh) 2,5-3 m; Cửa Gianh (Quảng Trị) 1,5-2 m. Những con số này cho thấy rủi ro ngập lụt trên diện rộng là rất cao, đặc biệt tại khu vực ven biển và cửa sông.

Trước tình hình khẩn cấp, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã nâng cấp cảnh báo rủi ro thiên tai lên mức 4 – mức gần cao nhất trong thang cảnh báo – cho khu vực từ Thanh Hóa đến Quảng Trị. Đây là cấp độ có thể gây thiệt hại nặng nề cả về người lẫn tài sản, đòi hỏi các địa phương phải khẩn trương triển khai các biện pháp phòng chống.

Ông Mai Văn Khiêm nhấn mạnh, người dân tuyệt đối không được ra khơi trong thời điểm này. Các tàu thuyền cần nhanh chóng tìm nơi neo đậu an toàn. Chính quyền các tỉnh ven biển cần chủ động sơ tán dân ở những vùng nguy hiểm, đặc biệt là các khu vực thấp trũng, ven sông, ven biển và vùng có nguy cơ sạt lở cao.

Một vấn đề khác cần lưu ý là tác động sau bão. Mưa lớn kéo dài sẽ khiến vùng núi phía Tây từ Thanh Hóa đến Huế đối diện nguy cơ cao xảy ra lũ quét và sạt lở đất. Đây là những loại hình thiên tai có tính bất ngờ, không thể dự báo chính xác về thời gian và vị trí, nhưng sức tàn phá thường vô cùng nghiêm trọng.

Không chỉ dừng lại ở thiệt hại vật chất, bão số 5 nếu đạt cường độ cực hạn còn có thể gây tác động lâu dài đến đời sống dân sinh và kinh tế khu vực. Nông nghiệp có nguy cơ mất mùa do ngập úng, hệ thống giao thông bị chia cắt bởi lũ và sạt lở, trong khi hoạt động sản xuất – kinh doanh ven biển tạm ngưng. Các nhà máy thủy điện, hồ chứa cũng phải đối diện áp lực lớn do mưa dồn dập.

Nhìn lại lịch sử, bão Doksuri năm 2017 từng khiến miền Trung thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng, phá hỏng hàng chục nghìn ngôi nhà và làm gián đoạn sinh hoạt của hàng triệu người. Nếu bão số 5 đạt mức như dự báo, hậu quả có thể tương đương, thậm chí khốc liệt hơn. Vì thế, việc chủ động phòng chống, triển khai kế hoạch sơ tán và huy động lực lượng ứng phó ngay từ bây giờ là yếu tố quyết định để giảm thiểu rủi ro.

Trong dài hạn, bão số 5 cũng là lời cảnh báo về xu hướng thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng dưới tác động của biến đổi khí hậu. Không chỉ Việt Nam mà nhiều quốc gia trong khu vực đều đối diện thực trạng bão mạnh lên nhanh, khó dự báo và gây hậu quả lớn. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách trong việc đầu tư hạ tầng phòng chống thiên tai, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm hiện đại hơn, và nâng cao ý thức cộng đồng về thích ứng với biến đổi khí hậu.

Khi bão số 5 tiến gần, người dân miền Trung – Bắc Trung Bộ đang trải qua những ngày căng thẳng nhất trong mùa mưa bão năm nay. Sức gió dữ dội, mưa lớn kéo dài, nước dâng nguy hiểm và nguy cơ lũ quét, sạt lở khiến mọi kịch bản ứng phó đều phải được tính toán kỹ lưỡng. Đây không chỉ là một thử thách nhất thời, mà còn là hồi chuông cảnh báo về khả năng chống chịu của cả hệ thống trước sự khắc nghiệt của thiên nhiên.