Việc đạt được mục tiêu khí hậu toàn cầu theo Thỏa thuận Paris dường như không thể nếu nhân loại không giảm mạnh sản xuất và tiêu thụ thịt. Tuy nhiên, dù thị trường thực phẩm thuần thực vật đang chững lại, nhu cầu ăn thịt vẫn tăng đều. Liệu có con đường nào ở giữa cho những người yêu thịt nhưng quan tâm đến môi trường?
Một hướng tiếp cận mới được gọi là balanced proteins – tức thịt pha trộn rau củ – đang thu hút sự chú ý. Thay vì thay thế hoàn toàn thịt bằng thực vật, các món ăn như burger hay xúc xích chỉ cần giảm 30% thành phần thịt và thay bằng nấm, khoai tây, ớt chuông hoặc đậu gà. Thay đổi nhỏ này, nếu nhân rộng, có thể mang lại tác động lớn: nghiên cứu cho thấy nếu người Mỹ giảm 30% thịt trong mỗi chiếc burger hàng năm, lượng khí thải cắt giảm tương đương việc bỏ toàn bộ ô tô khỏi đường phố ở hạt San Diego.
Dự án nghiên cứu của tổ chức Nectar, thuộc quỹ từ thiện Food System Innovations, đã tổ chức các cuộc thử nếm mù quy mô lớn để xem người ăn thịt cảm nhận ra sao. Kết quả bất ngờ: nhiều người thích hương vị của sản phẩm thịt pha rau hơn cả thịt truyền thống.
Các món như burger nấm Shiitake của Fable Food Co., gà viên Perdue PLUS hay burger Duo của Fusion Food Co. đều được đánh giá cao hơn bản gốc. Một sản phẩm khác – BOTH Burger của hãng 50/50 Foods – đạt mức “ngang bằng” về hương vị so với burger thịt hoàn toàn.
Điều thú vị là ý tưởng “trộn rau vào thịt” không hề mới: hành, tỏi, nấm đã từng được các đầu bếp sử dụng trong các món như kofta hay burger để tăng độ ẩm và vị ngọt. Giờ đây, thêm lý do môi trường trở thành động lực mới.
Một lý do khiến balanced proteins tiềm năng hơn đồ chay hoàn toàn là vì chúng không đòi hỏi người tiêu dùng phải “từ bỏ” thịt, mà chỉ thay đổi nhẹ cách ăn. Tim Dale – giám đốc đổi mới sản phẩm tại Food System Innovations – ví sự chuyển đổi này giống như xe hybrid: không phải bỏ hẳn động cơ xăng, mà là bước đệm hướng tới tương lai ít phát thải hơn.
Điều mà các thương hiệu ít nói ra là: sản xuất thịt là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất toàn cầu, do hệ thống chăn nuôi và nạn phá rừng. Chỉ riêng ngành thực phẩm đã chiếm tới 1/3 lượng phát thải toàn cầu, và chăn nuôi là phần lớn nhất trong đó.
Dù vậy, không phải ai cũng sẵn sàng bỏ hẳn thịt. “Lý tưởng là không còn động vật trong chuỗi thực phẩm,” theo Brittany Sartor từ Đại học UC Berkeley, “nhưng balanced proteins là một bước chuyển mình hợp lý, giúp giảm thiểu tác động đến sức khỏe và môi trường”.
Cuối cùng, Dale khẳng định: “Nếu muốn người ta ăn bền vững, thì món ăn đó phải thật ngon.” Và cho đến nay, những người yêu thịt dường như đang đồng tình.