Việt Nam nổi lên như điểm đến mới của các siêu trung tâm dữ liệu toàn cầu

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng đòi hỏi hạ tầng tính toán và lưu trữ khổng lồ, các nhà đầu tư quốc tế đang chuyển hướng sang mô hình siêu trung tâm dữ liệu – hệ thống quy mô lớn, có năng lực điện toán vượt trội và khả năng mở rộng linh hoạt.

Ông Trần Thanh Hải, Phó tổng giám đốc bộ phận năng lượng và cơ sở hạ tầng của VinaCapital, nhận định Singapore không còn giữ vị thế số một trong khu vực vì quỹ đất hạn chế và nguồn điện khan hiếm. Thị trường đang chứng kiến làn sóng dịch chuyển dòng vốn đầu tư sang các quốc gia khác, trong đó Việt Nam nổi bật nhờ chi phí nhân công, đất đai cạnh tranh cùng tiềm năng phát triển điện sạch.

“Nhà đầu tư Mỹ và các quốc gia trong khu vực đều đang quan tâm đến Việt Nam. Nếu chúng ta thu hút được 1–2 siêu trung tâm dữ liệu trong vòng một năm, chỉ trong ba năm tới Việt Nam sẽ trở thành điểm đến của hàng loạt tập đoàn công nghệ toàn cầu”, ông Hải nhấn mạnh.

Thực tế, kinh nghiệm từ Thái Lan cho thấy chỉ một công bố đầu tư có thể kéo theo hiệu ứng dây chuyền: sau khi Google tuyên bố rót 1 tỷ USD xây trung tâm dữ liệu, TikTok và Microsoft cũng nhanh chóng công bố kế hoạch tương tự.

Ông XingJian Pang, Tổng giám đốc Schneider Electric khu vực Đông Á, đồng tình rằng Việt Nam có tiềm năng trở thành “ngôi nhà mới” cho các trung tâm dữ liệu. Tuy nhiên, thách thức lớn là nhu cầu điện năng khổng lồ. Dự báo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho thấy đến năm 2028, các ứng dụng AI có thể chiếm tới 15–20% mức tiêu thụ điện của trung tâm dữ liệu, gấp đôi so với năm 2023.

Do đó, ông Pang nhấn mạnh giải pháp quản lý lưới điện thông minh, ứng dụng AI để phân tích và dự báo nhu cầu theo thời gian thực, giúp tối ưu hóa hiệu suất và đảm bảo nguồn cung. Ngoài ra, vấn đề chất lượng điện và xu hướng xanh hóa cũng là điều các tập đoàn quốc tế đặc biệt chú trọng.

Chính phủ Việt Nam đã có bước đi quan trọng khi ban hành cơ chế DPPA (cho phép mua bán điện trực tiếp từ nhà phát điện tái tạo đến khách hàng lớn), mở ra triển vọng phát triển trung tâm dữ liệu xanh. Trong Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, Việt Nam đặt mục tiêu tỷ trọng điện tái tạo đạt 28–36% vào năm 2030 và lên tới 74–75% vào năm 2050.

Bên cạnh dòng vốn ngoại, nhiều doanh nghiệp trong nước cũng bước vào cuộc đua. Viettel khởi công trung tâm dữ liệu 140 MW từ tháng 4, hướng tới nâng cấp thành siêu trung tâm vào năm 2030. CMC lên kế hoạch xây dựng siêu trung tâm 250 triệu USD tại TP.HCM vào năm 2026, trong khi EcoDC chuẩn bị công bố nhà đầu tư mới để triển khai dự án tại thành phố này.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, hiện Việt Nam có 41 trung tâm dữ liệu thương mại đang hoạt động, với tổng công suất thiết kế 221 MW. Con số này được dự báo tăng gấp 5–7 lần trong vòng 5 năm tới, mở ra cơ hội để Việt Nam trở thành trung tâm dữ liệu hàng đầu khu vực.

Ông Trần Văn Khải, Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, nhấn mạnh: “Các tập đoàn lớn đã có kế hoạch vào Việt Nam. Vấn đề là chúng ta cần chuẩn bị hạ tầng và hệ sinh thái đồng bộ để đón làn sóng đầu tư này”.