Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, nguyên nhân gây ra mưa dông mạnh trên diện rộng tại Bắc Bộ, bao gồm khu vực vịnh Hạ Long chiều 19/7 là do ảnh hưởng từ dải hội tụ nhiệt đới kết hợp với nền nhiệt độ cao trong nhiều ngày. Điều này khiến khí quyển trở nên bất ổn định, tạo điều kiện cho sự hình thành hệ thống siêu dông nhiệt đới (MCSs).
Ghi nhận tại một số trạm khí tượng ở Quảng Ninh cho thấy, sức gió đo được tại Bãi Cháy lên tới 26m/s (tương đương cấp 10), tại trạm Cửa Ông là 16m/s (cấp 7) và Bạch Long Vĩ là 18m/s (cấp 8). Đây là mức gió cực mạnh, đủ để gây nguy hiểm cho các phương tiện trên biển.
Theo chuyên gia khí tượng, hệ thống siêu dông thường có đường kính từ vài km đến vài trăm km, kéo dài từ 6 đến 24 giờ, gây mưa lớn, dông lốc, gió giật mạnh và đôi khi kèm theo mưa đá. Siêu dông có cấu trúc phức tạp với nhiều cụm mây dông kết hợp lại, phát triển mạnh mẽ khi có điều kiện lý tưởng về nhiệt độ và độ ẩm.
Cùng ngày, tâm bão số 3 được xác định cách vịnh Hạ Long hơn 1.000 km về phía đông, chưa tác động trực tiếp đến khu vực. Tuy nhiên, hoàn lưu bão kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới khiến thời tiết Bắc Bộ chuyển biến xấu, dẫn đến tai nạn nghiêm trọng tại Hạ Long.
Vụ lật tàu du lịch chở 53 người vào chiều 19/7 đã khiến 34 người thiệt mạng, 11 người sống sót và số còn lại đang được tìm kiếm. Đây là một trong những tai nạn hàng hải nghiêm trọng nhất tại khu vực vịnh Hạ Long trong những năm gần đây.
Cục Khí tượng Thủy văn khẳng định các đơn vị đã thực hiện đầy đủ công tác cảnh báo thời tiết. Đài KTTV Quảng Ninh đã ban hành hai bản tin cảnh báo dông, lốc vào lúc 11h45 và 13h30 ngày 19/7, trong đó nhấn mạnh nguy cơ gió giật mạnh tại khu vực Bãi Cháy và vịnh Hạ Long.
Dù vậy, hệ thống dông mạnh đã hình thành và di chuyển rất nhanh khiến các biện pháp ứng phó trở nên khó khăn. Cơ quan chức năng hiện đang tiếp tục điều tra trách nhiệm của các bên liên quan trong công tác ứng phó thiên tai.
Theo dự báo, từ nay đến cuối tháng 7, Bắc Bộ tiếp tục chịu ảnh hưởng từ dải hội tụ nhiệt đới, có thể xuất hiện thêm các đợt mưa dông mạnh. Người dân và các đơn vị hoạt động trên biển được khuyến cáo theo dõi chặt chẽ bản tin thời tiết để kịp thời phòng tránh.