Trong lịch sử boxing, đã có rất nhiều trận đấu lớn được thêu dệt bằng thù hận, tiền bạc và những câu chuyện bên lề. Nhưng hiếm có trận nào mà mọi sự phản trắc lại bị phơi bày trần trụi đến thế, công khai đến thế, và ăn sâu đến mức ấy vào đời sống cá nhân của một võ sĩ như Tyson – Spinks năm 1988.
Trận đấu diễn ra ngày 27/6 tại Atlantic City, được quảng bá là “Trận đấu của thế kỷ”. Nhưng điều khiến cả thế giới không thể rời mắt không chỉ là hai võ sĩ trên võ đài, mà là mớ hỗn độn đang nuốt chửng cuộc đời Mike Tyson: hôn nhân đổ vỡ, những lời buộc tội bạo lực, cuộc chiến quyền lực giữa các ông trùm hậu trường và một cơn lốc truyền thông chưa từng có.
Ở tuổi 21, Tyson đã lớn hơn cả Michael Jordan về độ nổi tiếng, kiếm nhiều tiền hơn những ngôi sao truyền hình hàng đầu nước Mỹ. Nhưng thay vì tận hưởng đỉnh cao, anh đứng trước một thứ khác: một khoảnh khắc văn hóa. Nếu những năm 1920 khởi đầu bằng cú hủy diệt của Jack Dempsey, thì có thể nói “thập niên lá cải” của nước Mỹ bắt đầu bằng Tyson – Spinks.
Báo chí lúc ấy không còn viết về boxing. Họ viết về vợ Tyson – Robin Givens, về những cáo buộc bạo lực, về các thám tử tư, về âm mưu soán quyền quản lý. Và ở trung tâm của mê cung đó là Don King, nhà quảng bá quyền lực và đầy mưu mô, người đang tìm mọi cách chiếm quyền kiểm soát võ sĩ kiếm tiền nhiều nhất hành tinh.
Và rồi có Donald Trump.
Khi ấy, Trump chưa phải chính trị gia. Ông là ông trùm bất động sản, chủ sòng bạc Trump Plaza – nơi đăng cai trận đấu. Truyền thông gọi đây là sự kiện thể thao lớn nhất thập kỷ, còn Trump thì tận dụng từng khoảnh khắc để đứng cạnh Muhammad Ali, xuất hiện trước ống kính, và tự nhận mình là “người mang trận đấu này đến Atlantic City”.
Trong bức tranh toàn cảnh ấy, người ít được chú ý nhất lại là Michael Spinks – võ sĩ bất bại, nhà vô địch Olympic, người từng đánh bại Larry Holmes và làm nên lịch sử. Spinks trầm lặng, kín tiếng, trái ngược hoàn toàn với Tyson. Anh là một người trưởng thành cả về thể chất lẫn tinh thần. Nhưng sự điềm tĩnh ấy lại trở nên lạc lõng giữa cơn bão truyền thông đang gào thét ngoài kia.
Trong khi Tyson chìm trong hoảng loạn nội tâm, vẫn chạy bộ lúc 4 giờ sáng và khóc khi nhắc đến người thầy đã mất Cus D’Amato, Spinks lại bị kéo theo những quyết định không thuộc về mình. Kế hoạch chiến thuật “câu giờ, kéo Tyson vào hiệp sâu” bị phá vỡ bởi áp lực từ ê-kíp quản lý. Ngay trước giờ G, nỗi sợ đã hiện rõ trong phòng thay đồ của Spinks.
Và rồi tiếng chuông vang lên.
Chỉ 91 giây.
Tyson lao vào như một cỗ máy được lập trình cho hủy diệt. Những cú đấm ngắn, gọn, tàn nhẫn. Spinks ngã xuống lần đầu tiên trong sự nghiệp. Rồi lần thứ hai. Mọi thứ kết thúc trước khi khán giả kịp ngồi yên.
Khoảnh khắc đó, Tyson dang tay giữa võ đài. Không còn là võ sĩ. Giống một hoàng đế hơn.
Nhưng nếu nhìn kỹ, đó không phải chiến thắng của một con người hạnh phúc. Đó là đỉnh cao của một kẻ đang bị xé nát bên trong. Người chiến thắng ấy cô độc, dễ tổn thương, và bị bao quanh bởi những kẻ chỉ nhìn thấy tiền bạc và quyền lực.
Xung quanh võ đài là Donald Trump, Don King, các ngôi sao, giới tài phiệt. Bên ngoài là Atlantic City mục ruỗng, nơi vé chợ đen lên đến hàng nghìn USD, nơi boxing trở thành một lễ hội xa hoa phủ lên sự mục nát.
Ngày hôm sau, báo chí gọi Tyson là “kẻ đáng sợ nhất hành tinh”. Nhưng nhìn lại, trận Tyson – Spinks không chỉ định danh một võ sĩ. Nó định hình cả một thời đại – nơi thể thao hòa tan vào giải trí, nơi đời tư trở thành hàng hóa, nơi truyền thông lá cải quyết định giá trị con người.
Tyson khi ấy mới 21 tuổi. Anh không nhìn thấy tương lai. Anh chỉ sống trong khoảnh khắc: một cô gái mặc váy đỏ, một chiếc bánh cheesecake, và giọng nói vang lên trong đầu – hãy nuốt chửng tất cả.
Và sống mãi.
Nhưng lịch sử cho thấy: không ai sống mãi trên đỉnh cao được tạo nên từ hỗn loạn.