Có những chiến thắng khiến người ta vui. Và có những chiến thắng khiến người ta… nghĩ nhiều. Trận hòa Bournemouth và chiến thắng trước Newcastle của Manchester United thuộc loại thứ hai. Tôi xem MU chơi bóng, thấy nhẹ nhõm, nhưng ngay sau đó là một cảm giác lưng chừng rất khó chịu. Bởi càng nhìn đội bóng này đá tốt trong những hệ thống khác, tôi càng không ngừng tự hỏi: vậy tại sao Ruben Amorim không làm điều này sớm hơn?
Trong hơn một năm ở Old Trafford, Amorim trung thành gần như tuyệt đối với sơ đồ 3-4-3. Đó không chỉ là một lựa chọn chiến thuật, mà là bản sắc, là niềm tin, là thứ ông mang theo từ Sporting. Nhưng Premier League không phải nơi để thử thách sự bền bỉ của niềm tin. Ở đây, ai không chịu thích nghi thì sớm muộn cũng bị thực tế vả thẳng vào mặt.
Hai trận đấu cuối tháng 12 giống như một cú lật trang. Trước Bournemouth, MU đá 4-4-2 và tạo ra một trong những màn trình diễn tấn công giàu năng lượng nhất mùa giải. 25 cú sút không đến từ may mắn, mà từ việc cầu thủ được đặt đúng vị trí. Trước Newcastle, sơ đồ 4-2-3-1 lại cho thấy một MU biết chịu đựng, biết co mình phòng ngự và biết bảo vệ lợi thế mong manh.
Hai hệ thống khác nhau, nhưng chung một thông điệp rất rõ: Manchester United có thể chơi tốt khi Ruben Amorim chịu thay đổi.
Điều khiến tôi day dứt nhất là khoảnh khắc Amorim nhắc đến chữ “thích nghi” sau trận Newcastle. Một từ tưởng như hiển nhiên, nhưng suốt 13 tháng đầu ở Old Trafford, nó gần như biến mất khỏi từ điển của ông. Nghe nó xuất hiện lúc này, tôi không thấy giải thoát. Tôi thấy muộn.
Vấn đề chưa bao giờ nằm ở bản thân sơ đồ 3-4-3. Vấn đề nằm ở chỗ MU không có đủ con người phù hợp. Amad Diallo bị trói vào vai wing-back là một sự lãng phí. Dalot và Mazraoui không phải mẫu hậu vệ sinh ra để gánh trọn cả hành lang. Tuyến tiền vệ thì luôn thiếu người, trong khi hàng công mỏng đến mức dễ tổn thương.
Đó không phải là câu chuyện phong độ. Đó là câu chuyện cấu trúc. Và cấu trúc sai thì thời gian không thể sửa chữa.
Amorim từng nói ông chỉ thay đổi khi các cầu thủ “thuần thục 3-4-3 đến mức nhắm mắt cũng chơi được”. Nhưng thực tế thì ngược lại. Sau hơn một năm, Manchester United vẫn lúng túng, vẫn thiếu cân bằng, vẫn trả giá ở những thời điểm then chốt. Khi một hệ thống không tiến bộ theo thời gian, trách nhiệm không thể tiếp tục đẩy về phía cầu thủ.
Hai trận gần nhất cho thấy một MU rất khác. Amad được đá cao hơn, tự do hơn, nguy hiểm hơn. Trước Newcastle, MU phòng ngự bằng hai khối bốn người, không cố tỏ ra “đúng triết lý”, mà chơi bóng để giành điểm.
Trớ trêu thay, sự thay đổi ấy không đến từ sự giác ngộ, mà đến từ hoàn cảnh. Chấn thương, CAN, sự vắng mặt của Bruno Fernandes buộc Amorim phải gia cố tuyến giữa, phải bảo vệ Ugarte và Casemiro. Nếu vẫn cố chấp với 3-4-3, rất có thể MU đã bị tuyến giữa đầy thể lực của Newcastle bóp nghẹt.
Amorim đã làm đúng. Nhưng ông làm đúng… quá muộn.
Và thế là câu hỏi không thể né tránh xuất hiện: 13 tháng vừa qua là gì? Nếu Ruben Amorim linh hoạt sớm hơn, Manchester United sẽ đứng ở đâu? Không ai có câu trả lời chính xác, nhưng cũng không ai dám nói rằng câu hỏi ấy vô nghĩa.
Mùa trước, MU kết thúc ở vị trí 15. Một con số lạnh lùng, không phản ánh hết tiềm năng đội hình. Trong bối cảnh thượng tầng rối ren, tuyển dụng thiếu hiệu quả, điều MU cần chưa bao giờ là một cuộc cách mạng giáo điều. Họ cần sự mềm dẻo.
Hai trận sân nhà mang về bốn điểm, nhưng đồng thời đặt Amorim trước một nghịch lý cay đắng. Ông chứng minh mình có thể thích nghi. Và chính điều đó khiến giai đoạn trước trở nên khó biện minh hơn bao giờ hết.
Manchester United chưa chắc đã tìm ra con đường đúng. Nhưng Old Trafford, ít nhất trong hai đêm ấy, đã chứng kiến một thứ tưởng như xa xỉ suốt hơn một năm: sự linh hoạt. Với Ruben Amorim, thử thách lớn nhất từ giờ có lẽ không phải xây dựng triết lý, mà là dám tiếp tục thay đổi, thay vì quay lại với niềm tin cũ đã từng khiến ông phải trả giá.